Er is een verschil tussen shaping en free-shaping.
Belangrijk is dat de hond de clicker kent en de bedoeling erachter

dus, dat de hond snapt dat na de click de beloning komt. Meestal is dat voerbeloning. De click markeert het Yes!-moment, waarop de hond doet wat jij wilt. Omdat je je eisen steeds bijstelt, je werkt / shaped naar je einddoel beloon je ook de tussenstappen, maar omdat je de click steeds wat gaat uitstellen gaat de hond, als het goed is, zelf bedenken dat wat eerst wel werkte nu niet meer werkt. De hond gaat "zoeken" naar wat het is wat je wilt.
Free shaping is bijvoorbeeld "hond in doos shapen". Je hebt zelf een einddoel voor ogen: bijvoorbeeld hond-ligt-in-doos
Om erin te liggen moet je erin zitten/staan, om erin te staan moeten 4 poten in de doos, om er 4 in te krijgen moeten er 3 in, ... 2...1.... Om poten in de doos te krijgen moet je je poot optillen. Om überhaupt iets met de doos te doen moet je die zien/waarnemen.
Je begint dus met clicken voor enige vorm van interaktie met de doos; kijken, aantikken met neus of poot. Werk in korte sessies van 1 a 2 minuten. Haal de doos tussentijds weg.
Ga in een volgende sessie altijd kort 1 stapje terug.
Click in de vervolgsessies voor 'met poot aanraken' (en niet meer voor met neus aanraken), daarna voor 1 poot op de rand van de doos, in de doos.. daarna voor 2 poten in de doos.. 3 poten, 4 poten.. .erin staan, erin zitten, erin liggen.
Zeg niets, gedurende geen van de sessies. Hond moet het zelf bedenken. Uiteindelijk kan de cue worden "in de doos!" voor het eindoel; ga in de doos liggen (of zitten, net zoals jij wilt).
Shapen is vergelijkbaar, maar daar bied je wel hulp, aanwijzing. Ook hier ga je werken naar een einddoel, je beloont dus tussenstappen.
Daarnaast bestaat 'lokken'... en dat is met nog meer hulp, je zet voer of een handgebaar in om de hond iets te laten doen.
Geen van alles is fout, als je maar weet dat er verschillende methodes zijn. Waarbij het, om het makkelijk te maken, online dit nogal door elkaar wordt gebruikt. Hoevaak je hetzelfde gedrag moet belonen hangt per hond / per situatie af. Er is een risico dat je het on-affe gedrag beloont, waarbij de hond niet meer verder gaat in de oefening en dus stagneert op bijvoorbeeld "2 pootjes in de doos" omdat de hond niet op het idee komt dat er ook 3 pootjes in kunnen. Hoe meer free-shapen je doet, hoe groter de kans dat de hond ander gedrag gaat aanbieden. Je kunt de methodes ook prima naast elkaar gebruiken hoor, afhankelijk van je oefening/doel.
De hond die freeshapend een aantal dingen is aangeleerd blijkt uiteindelijk meer eigen initaitief te tonen, ook in het dagelijks leven. Daar krijg je honden van die ongevraagd op een stapel hout springen om te kijken of dat een click oplevert. Of op een muurtje. Kan leuk zijn.. !!!! Tenzij je veel muurtjes aan afgronden tegenkomt onderweg; dan is het niet zo handig.
Suzanne